Η κεντρική ιδέα της ζωής τους είναι πως όλοι οι άνθρωποι είναι παιδιά της φύσης, την οποία οφείλουν να σέβονται. Θεωρούν πως η φύση δεν είναι κτήμα κανενός, αλλά κομμάτι της παγκόσμιας οικογένειάς μας.
Γνωρίζουν πως η γη δεν ανήκει στον άνθρωπο, ο άνθρωπος ανήκει στη γη. Πως δεν δημιούργησαν τον ιστό της ζωής, αλλά αποτελούν μόνο μια ίνα μέσα σε αυτόν. Αν προκαλέσουν κάποια καταστροφή στον ιστό οι συνέπειες θα έρθουν και στους ίδιους.
Πιστεύουν πως υπάρχει μια αδιάσπαστη αλυσίδα ενότητας στο σύνολο της Δημιουργίας, όπου τα πνεύματα-θεοί συνδέονται με τον άνθρωπο, ο άνθρωπος με τη φύση και η φύση με τα πνεύματα. Ο άνθρωπος σε αυτή την αδιάσπαστη ενότητα, δεν κατέχει ούτε διεκδικεί ιδιαίτερη θέση. Είναι ισότιμος σύντροφος όλων των υπάρξεων, είτε του ζωικού είτε του φυτικού βασίλειου. Αυτή είναι η φιλοσοφία πάνω στην οποία θεμελιώθηκε ο πολιτισμός τους.
Γιαυτό και δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στον σεβασμό προς την Μητέρα Γη, τον Πατέρα Ουρανό, τον Παππού Ήλιο και την Γιαγιά Σελήνη, καθώς και σε όλα τα δημιουργήματα. Κατέχουν έναν πλούσιο σε ψυχή και πνεύμα πολιτισμό, γεμάτο από τις αρχαιότερες μυστηριακές παραδόσεις και τελετές, που οδηγούν σε πνευματική αναγέννηση και συνειδησιακή ανάταση.
Ένας σοφός ηλικιωμένος Ινδιάνος Λακότα έλεγε πως, η καρδιά ενός ανθρώπου, μακριά από την φύση, γίνεται σκληρή. Ήξερε ότι η έλλειψη σεβασμού για τα αναπτυσσόμενα έμβια όντα σύντομα οδηγούσε στην έλλειψη σεβασμού για τους ανθρώπους. Έτσι κρατούσε τα παιδιά του πολύ κοντά στην καταπραϋντική επίδραση της φύσης. Είναι η πίστη πως η φωνή του Μεγάλου Πνεύματος ακούγεται στο τιτίβισμα των πουλιών, στον παφλασμό των ισχυρών υδάτων, στην γλυκιά ευωδιά των λουλουδιών.
Η γνώση των ινδιάνων ενυπάρχει σε όλα τα πράγματα. Ο κόσμος είναι μια βιβλιοθήκη και τα βιβλία του είναι οι πέτρες, τα φύλλα, το γρασίδι, τα ρυάκια, τα πουλιά και τα ζώα. Με κάθε δημιούργημα μοιράζονται εξίσου τις καταιγίδες και τις ευλογίες της γης.
Μαθαίνουν να αισθάνονται την ομορφιά. Ποτέ δεν έχουν στραφεί κατά των καταιγίδων, των άγριων ανέμων, των παγετών και του αδυσώπητου χιονιού. Εάν το έκαναν, θα φανέρωναν την ανθρώπινη ματαιότητα. Έτσι, προσαρμόζονται οι ίδιοι σε οτιδήποτε έρχεται, με περισσότερη προσπάθεια και ενέργεια αν είναι αναγκαίο, αλλά χωρίς παράπονο. Αφήνουν την ύπαρξή τους να πλημμυρίσει με την χαρά και το μυστήριο της ζωής. Εκδηλώνουν σεβασμό για την ζωή σε κάθε της μορφή και επιδεικνύουν ίση σπουδαιότητα σε όλα, με πνεύμα βαθιάς ισορροπίας.
Κάθε Ινδιάνος μαθαίνει να αναγνωρίζει την συγγένειά του με όλα τα όντα και αποφεύγει την εξολόθρευσή τους. Ακόμη και όταν αναγκάζεται, οφείλει να ζητά την συγκατάθεσή του. Αν σχεδιάζει να σκοτώσει κάποιο ζώο, πρέπει πρώτα να ζητήσει με τελετουργικό τρόπο την άδειά του.
Επιπλέον, πριν τεμαχίσει το κρέας του, προσεύχεται στο Μεγάλο Πνεύμα, το ανώτατο ον που ελέγχει το Σύμπαν. Ο Μεγάλος Κεραυνός της φυλής Αλγκονκίν έλεγε: όταν κυνηγάμε, δεν είναι το βέλος μας που σκοτώνει το θήραμα, όσο ισχυρό και αν είναι το τόξο. Είναι η φύση που το σκοτώνει.
Θεμελιώδης αρχή τους είναι να δημιουργούν οι ίδιοι το μονοπάτι της ζωής τους, για να είναι ο εαυτός τους. Είναι δικός τους και μόνον δικός τους ο δρόμος. Κανείς δεν μπορεί να τον βαδίσει στη θέση τους. Ο Ψυχικός Εαυτός, ο Πνευματικός, ο Συναισθηματικός και ο Σωματικός Εαυτός τους πρέπει να είναι δυνατοί, αγνοί και υγιείς. Καλούνται να ασκούν το σώμα ώστε να δυναμώνουν το μυαλό. Να είναι πλούσιοι στο πνεύμα για να θεραπεύουν τους συναισθηματικούς πόνους.
Ένας σοφός ινδιάνος της φυλής Τσερόκι, έλεγε στον εγγονό του για τη μάχη που γίνεται μέσα στην ψυχή των ανθρώπων:
«Γιε μου, η μάχη γίνεται ανάμεσα σε δύο λύκους που έχουμε όλοι μέσα μας.
Ο ένας λύκος είναι το Κακό.
Είναι ο θυμός, η ζήλια, η θλίψη, η απογοήτευση, η απληστία, η αλαζονεία, η ενοχή, η προσβολή, τα ψέματα, η ματαιοδοξία, η υπεροψία. Με μια λέξη είναι το “ΕΓΩ”.
Ο άλλος λύκος είναι το Καλό.
Είναι η χαρά, η ειρήνη, η αγάπη, η ελπίδα, η ηρεμία, η ταπεινοφροσύνη, η ευγένεια, η φιλανθρωπία, η συμπόνια, η γενναιοδωρία, η αλήθεια, η ευσπλαχνία. Είναι το “ΕΙΝΑΙ”.
Ξέρεις ποιός από τους δύο λύκους νικάει;»
Ο εγγονός το σκέφτηκε για ένα λεπτό αλλά μην βρίσκοντας απάντηση ρώτησε τον σοφό Ινδιάνο:
«Ποιός λύκος νικάει;» Ο σοφός Ινδιάνος απάντησε:
«Αυτός που ταΐζεις.»
Κάθε αυγή, ο Ινδιάνος ρίχνει δροσερό νερό στο πρόσωπό του, στέκει όρθιος αντικρίζοντας τον Ήλιο που χορεύει πέρα στον ορίζοντα, και προσφέρει την σιωπηλή του δέηση, συναντώντας ως μοναχική ψυχή τον πρωινό Ήλιο, την νέα γλυκιά Γη και την Μεγάλη Σιωπή.
Στη ζωή του Ινδιάνου υπάρχει ένα αναπόφευκτο καθήκον, το καθήκον της προσευχής. Η προσευχή του δρα με πολλούς τρόπους, μέσα στο τελετουργικό κάπνισμα που συμβολίζει την πνοή της ζωής, στο σκόρπισμα της ιερής γύρης καλαμποκιού που συμβολίζει την ευκαρπία και την παραγωγικότητα, στο φύτεμα ράβδων προσευχής στολισμένων με φτερά που μεταφέρουν με τον άνεμο την προσευχή στο Μεγάλο Πνεύμα. Προσεύχονται ακόμη και μέσα από τα συμβολικά σχέδια των υφαντών τους, τα χειροτεχνήματά τους, τα κεραμικά τους, τις διακοσμήσεις τους, αλλά και μέσα από τους ιερούς χορούς, τις τελετουργίες και τα τραγούδια τους.
Οι Ινδιάνοι στην πλειοψηφία τους, παρότι αναγκάζονται να αμυνθούν στην βιαιότητα του «εξελιγμένου» δήθεν δυτικού πολιτισμού, δεν συνάπτουν μακροχρόνιους πολέμους, ούτε έχουν κάποιου είδους οργανωμένο στρατό. Ο σκοπός ενός πολέμου για αυτούς δεν έχει να κάνει με την κατοχή εδάφους, αλλά με την απόκτηση της δόξας μέσω της γενναιότητας και του θάρρους, γι’ αυτό και τελείωνε με την πρώτη αναμέτρηση.
Το Κόκκινο Σύννεφο, ο αρχηγός των Σιού έλεγε, φτωχός και γυμνός είμαι, αλλά είμαι αρχηγός αυτού του έθνους. Δεν θέλουμε πλούτη. Θέλουμε τα παιδιά μας να διδάξουμε σωστά. Τα πλούτη δεν μας ωφελούν. Δεν μπορούμε να τα πάρουμε μαζί μας στον άλλο κόσμο. Δεν επιθυμούμε πλούτη. Θέλουμε ειρήνη και αγάπη.
Παράλληλα, αμυνόμενοι σε μάχες, επιδείκνυαν θαυμαστή γενναιότητα, έχοντας πίστη σε υπεράνθρωπες δυνάμεις. Υπάρχουν μαρτυρίες που επιβεβαιώνουν πως όταν, γύρω στα 1865, οι λευκοί άποικοι επιτέθηκαν στους Ινδιάνους, ο αρχηγός της φυλής των Τσεγιέν επιχείρησε έναν επιδεικτικά αργό περίπατο καβάλα στο άλογό του μπροστά από τους λευκούς στρατιώτες.
Τον πυροβόλησαν προσπαθώντας να τον σκοτώσουν, αλλά κατά περίεργο τρόπο όλες οι σφαίρες αστόχησαν. Για τους λευκούς ήταν απίστευτο, αλλά για τους Ινδιάνους Τσεγιέν ήταν βεβαιότητα, καθώς ο άτρωτος αρχηγός τους φόραγε ένα κάλυμμα κεφαλής με μαγικές ιδιότητες. Σε κάποια άλλη επιδρομή, ένας γέρος σοφός Ινδιάνος άρχισε να περπατάει επιδεικτικά προς τον στρατό των λευκών, κάθησε με την ησυχία του και αρχίζει να καπνίζει την πίπα του.
Τα πυρά των λευκών, όσο πυκνά κι αν ήταν δεν του προκάλεσαν ούτε γρατσουνιά. Μετά από λίγο το «θαύμα» πήρε ακόμη μεγαλύτερες διαστάσεις, καθώς κι άλλος ένας Ινδιάνος καπνίζοντας την πίπα του συντρόφευσε τον γέρο, όντας το ίδιο άτρωτος στις σφαίρες.
Σε μια αντίστοιχη επιδρομή προς τους Ινδιάνους Σιού ο μάγος της φυλής, το Μαύρο Ελάφι, οδήγησε μια ομάδα πολεμιστών κρατώντας μπροστά του το μαγικό του τόξο. Ξανά τα πυκνά πυρά ούτε που τους τραυμάτισαν. Ίσως γιατί το Μαύρο Ελάφι ανήκει σε μια ειδική κατηγορία ανθρώπων προικισμένων με μαγικές δυνάμεις, τους οποίους οι Σιού αποκαλούν «Vacan» -οι «μυστηριώδεις».
