Η πρώτη συνάντηση της αμερικανίδας φυσικής επιστήμονα Σάι Μοντγκόμερι με ένα χταπόδι τη γοήτευσε. Η ευφυΐα, η φιλικότητα και οι λεπτοί τρόποι των διάσημων πλασμάτων της θάλασσας κέρδισαν τη συμπάθεια και το ενδιαφέρον της.
Τόσο πολύ που έγραψε ένα βιβλίο για να μοιραστεί τις εμπειρίες και τις γνώσεις που κέρδισε από τις πολύμηνες έρευνές της. «Ραντεβού με ένα χταπόδι» είναι ο γερμανικός τίτλος του μπέστ σέλερ της με αρχικό τίτλο «The Soul of an Octopus» (Η ψυχή ενός χταποδιού). Εκεί καταλήγει στο συμπέρασμα, μετά από όλα όσα ανακάλυψε για τα δημοφιλή μαλάκια, ότι τα χταπόδια πρέπει να έχουν ψυχή – όσο περίεργο κι αν μπορεί να ακούγεται αυτό.
Η… πρώτη αγάπη της Μοντγκόμερι ήταν ένα θηλυκό γιγάντιο χταπόδι του Ειρηνικού Ωκεανού ονόματι Αθηνά (Athena), το οποίο συνάντησε στο ενυδρείο New England της Βοστόνης. Περιγράφοντάς το η αμερικανίδα ερευνήτρια λέει ότι μπορεί να ζυγίζει όσο ένας άνθρωπος, να απλωθεί στο μήκος ενός αυτοκινήτου, να αλλάξει χρώμα και σχήμα και να γευτεί με το δέρμα του. Αυτές είναι μόνο μερικές από το πλήθος πληροφοριών που τις απέφεραν οι έρευνες που έκανε επί σειρά μηνών.
Πρόκειται για ενδιαφέροντα συμπεράσματα που μέχρι σήμερα γνώριζαν ίσως μόνο ελάχιστοι μυημένοι και βασίζονται στη βαθιά επιθυμία της συγγραφέως να μην μελετήσει την Αθηνά και τα υπόλοιπα χταπόδια απλά και μόνο ως ερευνητικά αντικείμενα, αλλά να τα γνωρίσει προσωπικά.
Επεδίωξε κατά κάποιο τρόπο να αναπτύξει μια σχέση με αυτά τα πλάσματα, παρόμοια με αυτές που αναπτύσσουν οι άνθρωποι με ζώα όπως ο σκύλος και η γάτα. Διαβάζοντας κανείς το βιβλίο της αντιλαμβάνεται ότι σε μεγάλο βαθμό πέτυχε το στόχο της.
Ο ξεχωριστός ψυχισμός των χταποδιών
Μελετώντας την Αθηνά ήρθε σε επαφή με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο σκέψης και εγκεφαλικής λειτουργίας, όπως λέει. Τα τρία πέμπτα των νευρώνων ενός χταποδιού βρίσκονται στα οκτώ τους πλοκάμια και όχι στον εγκέφαλο.
Κάθε ένα από τα πλοκάμια μπορεί να κάνει πολλά διαφορετικά πράγματα παράλληλα και ανεξάρτητα από τα υπόλοιπα, όπως να ρουφήξει, να γευτεί, να κρατήσει και να αγγίξει. Ένα μεγάλο μέρος της ευφυΐας τους βρίσκεται λοιπόν στα πλοκάμια, όπως διαπίστωσε η Σάι Μοντγκόμερι μελετώντας -μετά την Αθήνα- τα χταπόδια Οκτάβια και Κάλι.
Μεταξύ της ερευνήτριας και των χταποδιών αναπτύχθηκε μια σχέση. Μάλιστα αυτά την αναγνώριζαν ακόμη και μετά από διάστημα εβδομάδων και φαινόταν να περιμένουν με ανυπομονησία να την ξαναδούν.
Η εμπειρία της με τα χταπόδια την έκανε να δει τον κόσμο όπως δεν τον είχε ξαναδεί ποτέ στο παρελθόν, εξομολογείται η Σάι Μοντγκόμερι. Αυτό είναι που κάνει και το βιβλίο της να ξεχωρίζει. Δηλαδή το γεγονός ότι δείχνει να αντιλαμβάνεται τη στενή σχέση και τη σύνδεση ανάμεσα στον άνθρωπο και τη φύση.
Συγκρίνει τα χταπόδια που μελετά με άλλα είδη ζώων. Και αναδεικνύει πλάι στα φυσικά χαρακτηριστικά των χταποδιών και τα ψυχικά στοιχεία που συνθέτουν τον ιδιαίτερο χαρακτήρα τους.
