Το φόρεμα της Παναγίας η Εσθήτα για πρώτη φορά στην Θεσσαλονίκη

Κατά την υποδοχή η θαυματουργή Εσθήτα της Παναγίας, έγινε δεκτή με τιμές αρχηγού κράτους στη διασταύρωση των οδών Λεωφόρου Κων/νου Καραμανλή και Κλεάνθους της Θεσσαλονίκης από το Γενικό Αρχιερατικό Επίτροπο Αρχ/τη Ιάκωβο Αθανασίου, άλλους κληρικούς της Ιεράς Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης, τον εκπρόσωπο του Στρατηγού του Γ΄ Σώματος Στρατού Ταξίαρχο Ιωσηφίδη Μιχαήλ, τον εκπρόσωπο της Γενικής Αστυνομικής Διεύθυνσης Θεσσαλονίκης, Αστυνομικό Διευθυντή Δούβαλη Κων/νο καθώς και τα μέλη του σώματος της Ελληνικής Αστυνομίας που διευκόλυναν όλες τις διαδικασίες της τιμητικής υποδοχής, το άγημα του στρατού, τη Φιλαρμονική του Στρατού, τη Φιλαρμονική της Αστυνομίας, τη Φιλαρμονική του Δήμου Θεσσαλονίκης, εκπροσώπους του Ερυθρού Σταυρού, εκπροσώπους της ομάδας διασώσεως, τα σχολεία της ενορίας, τους ιερόπαιδες, τους ιεροψάλτες, διάφορους συλλόγους κ.ά.

Αναρίθμητο ήταν το πλήθος των πιστών που συνέρευσε, για να καλωσορίσουν τη Μητέρα του Υιού και Λόγου του Θεού και Μητέρα όλων μας. Στη συνέχεια η θαυματουργή Εσθήτα οδηγήθηκε με λιτανευτική πομπή μέσω των οδών της ενορίας στον πάνσεπτο ενοριακό. Εκεί εψάλει η πανηγυρική επίσημη δοξολογία. Ακολούθησαν οι προσφωνήσεις και αντιφωνήσεις από το Γενικό Αρχιερατικό Επίτροπο Αρχιμανδρίτη Ιάκωβο Αθανασίου, τον Καθηγούμενο της Ιεράς Μονής Δαδιάς Πανσιολογιώτατο Αρχιμανδρίτη Ελπιδόφορο και τον Προϊστάμενο του Ιερού Ναού Αρχιμανδρίτη Νικόλαο Παπαγεωργίου, όπως διαβάζουμε στο dogma.gr.

Στο Ναό θα παραμείνει η Εσθήτα της Παναγίας έως τις 21 Νοεμβρίου 2016 και καθημερινά θα τελούνται Θεία Λειτουργία, Αγιασμός, Ευχέλαιο, Παράκληση, Χαιρετισμοί, Εσπερινός και Αγρυπνία.

Η ιστορία της Εσθήτας

Δύο Πατρίκιοι, ὁ Γάλβιος καί ὁ Κάνδιδος, ἐπί τῆς ἐποχῆς τοῦ Βασιλέως Λέοντος τοῦ Μεγάλου, στήν πορεία τους πρός τά Ἱεροσόλυμα γιά νά προσκυνήσουν τούς Ἁγίους Τόπους, ὅταν ἔφθασαν στήν Γαλατία, βρῆκαν μία εὐσεβεστάτη Ἑβραία, πού εἶχε μέσα στήν οἰκία της τήν ἁγία Ἐσθήτα, τό ἐπανωφόριον τῆς Παναγίας. Ἡ γυναίκα αὐτή προσευχόταν μέρα καί νύκτα μιμούμενη τήν προφήτιδα Ἄννα πού βρισκόταν στόν Ναό καί ἀξιώθηκε νά δῆ τόν Χριστό, ὅταν Τόν πῆγε ἐκεῖ ἡ Παναγία τεσσαράκοντα ἡμερῶν.

Οἱ δύο Πατρίκιοι, μετά ἀπό ἕνα τέχνασμα, κατόρθωσαν νά λάβουν τόν πολύτιμον αὐτό θησαυρό καί νά τόν φέρουν στήν Κωνσταντινούπολη, τόν ἐτοποθέτησαν στό κτῆμα τους, πού ὀνομαζόταν Βλαχέρναι, καί ἐκεῖ ἔκτισαν Ναό τῶν Ἀποστόλων Πέτρου καί Μάρκου. Ἀργότερα ὁ Βασιλεύς Λέων ὁ Μέγας, ὅταν πληροφορήθηκε αὐτό τό γεγονός, ἔκτισε Ναό τῆς Κυρίας Θεοτόκου, στόν ὁποῖο τοποθέτησε τήν θήκη ὅπου ἦταν ἀποθησαυρισμένη ἡ τιμία Ἐσθήτα, τήν ὁποία προσκυνοῦσαν οἱ Χριστιανοί καί ἔβλεπαν διάφορα θαύματα. Ὁ ἱερός ὑμνογράφος ὀνομάζει τήν ἁγίαν Ἐσθήτα «ἱεράν περιβολήν, φυλακτήριον ἄσυλον (τῆς Κωνσταντινουπόλεως), δῶρον τίμιον, ἀναφαίρετον πλοῦτον ἰαμάτων, ποταμόν πεπληρωμένον τῶν χαρισμάτων τοῦ πνεύματος».

Μέ τήν εὐκαιρία τοῦ γεγονότος τῆς καταθέσεως τῆς τιμίας Ἐσθῆτος τῆς Παναγίας, ἡ Ἐκκλησία μας ὑπενθυμίζει τό μεγάλο πρόσωπο τῆς Παναγίας, πού ἔγινε ἡ χαρά τῆς οἰκουμένης, γιατί ἦταν ἐκεῖνο τό πρόσωπο διά τοῦ ὁποίου εἰσῆλθε στόν κόσμο ὁ Χριστός πού ἐλευθέρωσε τό ἀνθρώπινο γένος ἀπό τήν ἁμαρτία, τόν διάβολο καί τόν θάνατο. Ὅλα τά τροπάρια τῆς Ἐκκλησίας, ξεκινώντας ἀπό τήν τιμία Ἐσθήτα, ὑμνοῦν τό πρόσωπο τῆς Παναγίας.

Τό ἀπολυτίκιο τῆς ἑορτῆς ἀναφέρεται στήν Παναγία καί μεταξύ τῶν ἄλλων γράφει: «Ἐπί σοὶ γάρ καί φύσις καινοτομεῖται καί χρόνος», δηλαδή στήν Παναγία γίνεται κανούργια καί ἡ φύση καί ὁ χρόνος. Αὐτό σημαίνει ὅτι ἡ φύση καί ὁ χρόνος, πού πολλές φορές βασανίζουν τόν ἄνθρωπο, ἀποκτοῦν ἄλλο νόημα, ὑπερβαίνονται ἐν Χάριτι Θεοῦ. Στήν Παναγία, μέ τό Ἅγιο Πνεῦμα, διατηρήθηκε ἡ παρθενία της, ἔγινε μητέρα χωρίς νά χάση τήν παρθενία της, καί παραμένει ζωντανή στούς αἰώνας, ἀφοῦ κατά τήν παράδοση καί αὐτό τό σῶμα της μετέστη πρός τόν οὐρανό.

Ἀλλά στήν σημερινή ἑορτή βλέπουμε ὅτι ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ πού ἁγίασε τό σῶμα τῆς Παναγίας πέρασε καί στά ροῦχα πού φοροῦσε. Πράγματι, κατά τήν ὀρθόδοξη διδασκαλία, ἡ θεία Χάρη διά τῆς ψυχῆς διαπορθμεύεται στό σῶμα καί ἀπό ἐκεῖ προχέεται καί στά ροῦχα καί γενικά στήν ἄλογη φύση. Μέ αὐτόν τόν τρόπο δέν εἴμαστε εἰδωλολάτρες καί κτισματολάτρες, ἀλλά τιμοῦμε τήν ὕλη πού ἔχει τήν ἁγιοποιό ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι οἱ πιστοί, κατά τόν ἱερόν ὑμνογράφο, κατασπάζονται μέ πίστη τήν ἁγία Ἐσθήτα τῆς Παναγίας καί λαμβάνουν τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ πού ἐνοικεῖ σέ αὐτήν.

Μέ τήν εὐκαιρία τῆς σημερινῆς ἑορτῆς θά πρέπη νά προσευχηθοῦμε νά μᾶς βάλη ἡ Παναγία μας κάτω ἀπό τήν ἁγία της Ἐσθήτα, τό ἁγιασμένο ἐπανωφόριό της, καί νά μᾶς προστατεύη ἀπό κάθε κακό.

(Μητροπολίτη Ναυπάκτου Ιεροθέου)

Απολυτίκιον. Ήχος πλ. δ’.

Θεοτόκε άειπάρθενε, των ανθρώπων ή σκέπη, Έσθήτά και Ζώνην του αχράντου σου σώματος, κραταιάν τη πόλει σου περιβολήν έδω-ρήσω, τω άσπόρω τόκω άφθαρτα διαμείναντα επί σοι γαρ και φύ¬σις καινοτομείται και χρόνος” διό δυσωπούμέν σε, είρήνην τη οικου¬μένη δωρήσασθαι, και ταίς ψυχαίς ημών το μέγα έλεος.

Που βρίσκεται η τιμία Εσθήτα της Παναγίας;

«…Η εσθής της Θεοτόκου εν αργυρά επίχρυσω σορώ και εν ιδιαιτέρω παρεκκλήσιω, το όποιον εκαλείτο δια τούτο και «Αγία Σορός», κείμενον προς βορρά του Αγίου Βήματος, και κιτισθέν υπό Λέοντος του Μεγάλου, η εσθής αύτη ήτις ονομάζεται και «Μαφόριο» εκ του εβραϊκού μαφορά, δηλούντος σκέπασμα της κεφαλής, δεν ήτο κυρίως φόρεμα. Αλλά σκέπασμα – πέπλος, κεφαλής επικάλυμμα. Μαζί δε με άλλα κειμήλια μετακομίσθη εκ Κωνσταντινουπόλεως εις Ευρώπη, όπου εσώζετο εν τη «μονή των Τριβήρων» εν Γαλλία, ην δε εξ ερίων εύφθαρτων εξειργασμένον και η κρόκη και ο στημων ομοειδή και ομόχροα. και αδιάλυτο επί τοσαύτους αιώνας. Και διαμένει πάντως και μέχρι του νύν όπου και αν σώζεται. Εφερον δε αυτό οι αυτοκράτορες μεθ’ εαυτών στρατεύοντες και «το εκράτουν εν είδει σημαίας…» (ΒΙΒΛΙΟ «τα θαύματα της Παναγίας», 1890, σελ. 453).

Το κείμενο αυτό λέει ότι η ιερά Εσθήτα από την Πόλη μετακομίσθη σε μονή της Γαλλίας, προφανώς από τους Σταυροφόρους, στην οποια και μάλλον υπάρχει.

Ως προς το Ναό των Βλαχερνών, το 1453 οι Οθωμανοί ερειπωμένη βρήκαν την βλαχερνίτισσα, για αυτό και ουδέποτε την «ορέχθηκαν» να την κάνουν τζαμί. Ο ιστορικός Γεώργιος Φραντζής μας πληροφορεί ότι είχε καεί το 1434 από απροσεξία κάποιον αρχοντόπουλων. Αργότερα την ξαναέκτισαν ξυλοστέγη βασιλική. Στα γεγονότα 6-7 Σεπτ. 1955 η Παναγία των Βλαχερνών υπέστη σημαντικές καταστροφές… Ανακαινίσθηκε το 1960 ταπεινός πλέον ο Ναός όπως τον βλέπουμε.

Ως προς την αρπαγή-κλοπή της Εσθήτος (μαφόριο της Θεοτόκου) από τη γυναίκα εκείνη φάνηκε ότι ήταν θέληση της Παναγίας να πάει στην Πόλη με όσα συνέβησαν για αυτή γύρω για χίλια χρόνια. Όπως δε είπε, δεν είχε πρόσωπο να την αφήσει. Μάλλον δεν θα έμαθε για την «κλοπή», οι δε ασθενείς μετά το θάνατό της θα έπαψαν να πηγαίνουν και τα τότε ιστορικά περιστατικά που η Χάρη Της άνοιξε αυτή την Ουράνια πηγή το ιερό μύρο. Κατά κανόνα, στην αρχή τα θέματα αυτά παίρνουν διαστάσεις, αφού η πίστη ακόμη και ολιγόπιστων και αδιαφορών κάποιες φορές «φουντώνει», ειδικά δε στην περίπτωση εκροής μύρου – σπάνια περίπτωση – συνοδεύεται από πληθώρα ποικίλων θαυμάτων με προεξάρχοντα πάντα τις σωματικές ιάσεις.

Στα γραφόμενα ότι η παρουσία του μύρου ενεργεί «άπειρα θαύματα τα όποια δηλοποιούν την αέναον αγάπην της Κυρίας Θεοτόκου», έχουμε μια συμπύκνωση της πλημμυρίδας των θαυμάτων και του παροξυσμού της αγάπης της Παντανάσσης προς τους πονεμένους και θλιμμένους πιστούς πού δέονται και παρακαλούν. Εδώ θέση έχει και το εξής: με το να μη κυκλοφορεί η Ιερά Μονή βιβλίο θαυμάτων, να μη δίνει δηλαδή έντονη έμφαση στην πληθώρα των θαυμάτων, είναι σαν να λέει: Προέχει η πίστη, η εν Χριστώ ζωή, η απόλυτη δηλαδή εμπιστοσύνη στη Χάρη Της, όπου αυτά υπάρχουν, ας σπεύδουν να προσπίπτουν μετά δέους και να λαμβάνουν όταν εκείνη το εγκρίνει. Και Τούτο διότι τα θαύματα πού τόσο εντυπωσιάζουν και τόση σημασία δίδεται, δεν είναι αυτοσκοπός. Βέβαια, η Παναγία θέλει να ανακουφίζει από αγάπη και έλεος, κυρίως όμως αποσκοπεί στην αύξηση της πίστεως, στη βίωση των εντολών του Χριστού, στη μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας.

Ως προς την εκροή του μύρου στο κείμενο αναφέρεται ότι η παροχή οφείλεται «εις την άκτιστον ενέργειαν του Αγίου Πνεύματος». Τόσο περιεκτική η φράση. Δεν λέει ουσία (του Θείου), καθότι παντάπασι απλησίαστη ανθρωπίνως, αλλά ενέργεια, οπότε γίνεται νοητό ότι η παροχή του Ιερού μύρου δεν είναι γήινο άγιασμα, δηλαδή νερό πού η Χάρη το μετατρέπει σε θεραπευτικό και πάντα διατηρήσιμο, αλλά μύρο προερχόμενο απευθείας από το Άγιο Πνεύμα, αφού το Ιερό αντικείμενο η εικόνα αναβλύζει όχι κάτι γήινο αλλά Ουράνιο. Όντως μυστήριο το φαινόμενο, και δεν λέμε ορθολογιστικά πώς συμβαίνει, αλλά γιατί συμβαίνει, για παροχή και για του τρόπου αυτού πλούσιου ελέους, χάρη σε αμαρτωλά πλην πιστεύοντα τέκνα της Εκκλησίας.
Ως προς την έκταση της φήμης πού έχει πάρει η Χαριτόβρυτος Ιερά Εικόνα, ο Καθηγούμενος π. Δωρόθεος τονίζει ότι:
«Το μέγα αυτό θησαύρισμα της γεραράς ημών Μονής, εις ην καταφθάνουν καθ’ ημέραν απ’ όλον τον κόσμον πλήθη ψυχών και εναποθέτουν προ των ποδών Της τους πόνους, τας θλίψεις και τα αιτήματα των με άμετρο εμπιστοσύνη κομίζοντες εξ αυτής την δύναμιν και παρηγοριά δια την ουρανοδρόμον πορείαν των και της δωρεάς τα ιάματα». Δίδει έμφαση ότι πρέπει «με άμετρο εμπιστοσύνη» να ζητούμε προσευχόμενοι τις δωρεές. Τονίζει ειδικά και Τούτο. Να δίδει η Παναγία «την δύναμιν και παρηγοριά δια την ουρανοδρόμο πορείαν», πού σημαίνει ότι πέραν των δωρεών για υγεία και τα συναφή, πού είναι τόσο εύκολο να ζητούμε και το κάνουμε από ανάγκη, το πρέπον και σωτήριο να ζητούμε δύναμη και παρηγοριά στον αγώνα της πίστεως, των αρετών και στην προσήλωση της βιώσεως της πίστεως, ότι δηλ. οδηγεί στην ουράνια σωτηρία.

Εκτος της τιμής και πανηγύρεως που τελεί η Μονή στον Άγιο Νικόλαο, πανήγυρη τελεί στις 2 Ιουλίου «προς τιμήν της τίμιας Εσθήτος της Υπεραγίας Θεοτόκου και της Αγίας Ζώνης, τμήμα των οποίων εν τη Ιερά Μονή τεθησαύρισται, ωσαύτως δε και προς τιμήν της θαυματουργού και Μυροβλύτου Εικόνος της «Ρίζης του  Ιεσσαί» της αυτής Μονής». Ώστε η Μονή κατέχει και τμήματα των ιερών κειμηλίων της Παναγίας. Και ναι μεν είναι γνωστόν ότι η Αγία Ζώνη ευρίσκεται στην Ι. Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου, τμήμα τιμίας Εσθήτος ίσως είναι το πρώτον που υπάρχει σήμερα, σε ορθόδοξα χέρια. Η τ. Εσθήτα υπάρχει σε μονή της Γαλλίας όπως γίνεται λόγος στο παρόν «περί της τιμίας Εσθήτος…». Φαίνεται ότι και τα δύο έχουν προέλθει από το Ναό των Βλαχερνών, οπού κάποτε υπήρχαν τα δύο αυτά κειμήλια.(ΠΗΓΗ.ΝΕΚΡΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ)

Ο Χιτώνας της Παναγίας στη Γεωργία

Πρόκειται για την τιμία Εσθήτα, που φυλασσόταν στις Βλαχέρνες; Μάλλον όχι, αν εκείνη ήταν μαφόριο και όχι χιτώνας (όπως περιγράφεται πιο πάνω). Ίσως πρόκειται για το δεύτερο ένδυμα της Παναγίας, που δώρισε πριν την κοίμησή της (το μαφόριο και το χιτώνα – γι’ αυτό ήταν δύο τα ενδύματα, ενώ, αν ήταν ίδια, θα ήταν λογικό να είχε μόνο ένα & να είχε ήδη δώσει το άλλο σε κάποιον φτωχό). Έτσι επιβεβαιώνεται και η πληροφορία της παράδοσης περί δύο ενδυμάτων. .