Ιερά Εξέταση, βασανιστήρια, επίπεδη γη και δεισιδαιμονίες… κάπως έτσι φαντάζεται ο μέσος άνθρωπος την μεσαιωνική Ευρώπη και όχι άδικα.Το δύσκολο βέβαια είναι να κατανοήσει κανείς πως μέσα σε όλη αυτήν την παραφροσύνη έμπλεκαν άνθρωποι απλοί, καθημερινοί… άνθρωποι σαν κι εμένα και εσένα. Γιατί όποιος νομίζει ότι εκείνη την εποχή έκαιγαν κάποια ως μάγισσα γιατί πολύ απλά ήταν τρελοί ή μοχθηροί, κάνει μεγάλο λάθος. Έκαιγαν “μάγισσες” έχοντας απόλυτη συνείδηση ότι κάνουν μία πράξη καλοσύνης και δικαίου.
Γι’ αυτό και σε τέτοια περιστατικά αποφάσιζε πολλές φορές η επίσημη δικαιοσύνη και όχι η Ιερά Εξέταση, αυτός ο οργανισμός – τέρας που είχε οικοδομηθεί κάτω απ’ την παπική εξουσία.
Οι κλειστές κοινωνίες, ο φόβος για το άγνωστο, αλλά κυρίως τα ιερά κείμενα που τότε ήταν και η μοναδική αποδεκτή επιστημονική γνώση είχαν οδηγήσει σε τέτοιες αντιλήψεις. “Υπήρχαν δαίμονες, τα Ιερά Κείμενα έλεγαν ότι είχαν δαιμονιστεί άνθρωποι στο παρελθόν, άρα και ο γείτονας μου μπορεί να είναι δαιμονισμένος”. Τόσο φυσιολογικό ήταν για εκείνους.
Ακολουθούν τέσσερις δίκες που σήμερα μας φαίνονται αδιανόητες, αλλά τότε ήταν απλή ρουτίνα.
1. Η καταδίκη ενός νεκρού και η εκτέλεσή του πτώματός του
Το 1591 στη Πολωνία, στην επαρχία της Σιλασίας ένα νεκρός έπαθε αυτό ακριβώς που του άξιζε: πέθανε ξανά.
Πιο συγκεκριμένα (και για να βγει και λίγο νόημα), ενας τσαγκάρης θαφτηκε σε “αγιασμένο χώμα”, καθώς η γυναίκα του έκρυψε ότι είχε υποπέσει στο θανάσιμο αμάρτημα της αυτοκτονίας. Η αλήθεια όμως αποκαλύφθηκε – σύμφωνα με τον φιλόσοφο του Κέμπριτζ, Χένρι Μουρ – όταν ενα φαντασμα “με ακριβώς το ίδιο παρουσιαστικό και ντύσιμο με τον νεκρό” άρχισε να κυνηγάει τους κατοίκους της πόλης. Γι’αυτόν τον λόγο το πτώμα ξεθάφτηκε με εντολή των δικαστών και ξαναθάφτηκε κάτω απ’ τις κρεμάλες. Αλλά το φάντασμα συνέχισε να τρομοκρατεί τους κατοίκους.
Οι δικαστές τότε έδωσαν εκ νέου εντολή να ξεθαφτεί και τότε είδαν ότι ήταν σε καλύτερη κατάσταση ακόμα και απ’ την πρώτη μέρα της ταφής του.
Με νέα εντολή της δικαιοσύνης, οι ντόπιοι έκοψαν το κεφάλι, τα χέρια και τα πόδια του, αφαίρεσαν την καρδιά του και τα έκαψαν, με την τέφρα στη συνέχεια να την πετούν σε ποτάμι. Και το φάντασμα δεν το ξανάδε κανείς. Τυχαίο;
2. Ο απαγχονισμός μίας γουρούνας για τη δολοφονία ενός 5χρονου αγοριού
Το 1457, ο πεντάχρονος Γιέχαν Μάρτιν, έπεσε θύμα δολοφονίας μίας αιμοδιψούς γουρούνας μπροστά στα μάτια των έξι απαθών γουρουνόπουλών της. Η γουρούνα και τα έξι παιδιά της συνελήφθησαν αμέσως – όπως θα συνέβαινε σε κάθε έννομη πολιτεία – και οδηγήθηκαν μπροστά στο δικαστήριο.
Σύμφωνα με τις συνήθειες του δικαστηρίου της Βουργουνδίας (ω ναι, δεν ήταν η πρώτη φορά που θα δίκαζαν ένα ζώο) ο ιδιοκτήτης των γουρουνιών κλήθηκε για να προβεί σε ενστάσεις “που αφορούσαν την ποινή και την απονομή της δικαιοσύνης” επί των ζώων. Ωστόσο ο ίδιος, παραιτήθηκε αυτού του δικαιώματος για να μη βρεθεί μπλεγμένος και ο εισαγγελέας ζήτησε την ποινή του θανάτου για το ζωντανό.
Ο δικαστής συμφώνησε με την πρόταση του εισαγγελέα και καταδίκασε τη γουρούνα σε θάνατο.
