Κατά κοινή ομολογία, οι επεισοδιακές κοινές δηλώσεις των επικεφαλής της διπλωματίας Ελλάδας -Τουρκίας, μετά την κατ ιδίαν συνάντηση τους αλλά και το ραντεβού με τον πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ήταν κάτι πρωτοφανές για τα διπλωματικά ειωθότα, καθώς εξελίχθηκαν σε ένα σκληρό μπρα ντε φερ, με το οποίο τέθηκαν όρια μπαίνουν όρια στις επιδιώξεις της Άγκυρας για ένα διάλογο εφ όλης της ύλης και με τους δικούς της όρους.
Ο Νίκος Δένδιας είχε ξεκάθαρη εντολή από το Μέγαρο Μαξίμου, να μην αφήσει καμία πρόκληση αναπάντητη, κάτι που έγινε.
Ενδεικτικό της αντιπαράθεσης είναι το γεγονός ότι Δένδιας- Τσαβούσογλου πήραν το λόγο ξανά από δύο φορές ο καθένας για να απαντήσουν ο ένας στον άλλο. Την αρχή έκανε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, εμφανώς ενοχλημένος από το γεγονός ότι ο κ.Δένδιας επανέλαβε τις πάγιες θέσεις της χώρας μας και απάντησε στις αιχμές που είχε αφήσει ο κ.Τσαβούσογλου στην αρχική του τοποθέτηση.
Οι προκλήσεις που δεν έμειναν αναπάντητες
Στις κοινές δηλώσεις, ο τούρκος ΥΠΕΞ, αισθάνθηκε ότι η αποτύπωση των ελληνικών θέσεων από τον κ. Δένδια θίγει την τουρκική πλευρά και ανέβασε τους τόνους. Αποτέλεσμα ήταν μια εφ’ όλης της ύλης αντιπαράθεση για σχεδόν το σύνολο των ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών έσπευσε να απαντήσει με σκληρό τρόπο στις δηλώσεις του Νίκου Δένδια, ο οποίος παρουσιάζοντας τις ελληνικές θέσεις αναφέρθηκε στις παραβιάσεις του Διεθνούς Δικαίου εκ μέρους της Τουρκίας και τις προκλητικές ενέργειές της.
Ορισμένα από τα βασικά σημεία της χθεσινής έντονης δημόσιας ανταλλαγής θέσεων είναι τα εξής:
• Μειονοτικό
Τσαβούσογλου: «Μιλήσαμε για την τουρκική μειονότητα στη Θράκη».
Δένδιας: «Στην Ελλάδα υπάρχει μουσουλμανική μειονότητα, αυτό ορίζει η Συνθήκη της Λωζάννης».
• Αιγαίο – Ανατ. Μεσόγειος
Τσαβούσογλου: «Τετελεσμένα και προκλητικές δηλώσεις είναι πράγματα απευκταία».
Δένδιας: «Ανέφερα ότι προϋπόθεση για τη βελτίωση των σχέσεων είναι η αποφυγή δηλώσεων που δυναμιτίζουν το κλίμα. Μέχρι πριν από λίγους μήνες οι παραβατικές ενέργειες είχαν αυξηθεί δραματικά».
Τσαβούσογλου: «Δεν μπορούμε να αποδεχθούμε τέτοιες δηλώσεις, διότι όπως είπατε η Τουρκική Δημοκρατία παραβιάζει δικαιώματα της Ελλάδας στο Αιγαίο».
Δένδιας: «Η Τουρκία έχει κάνει 400 υπερπτήσεις πάνω από ελληνικό έδαφος. Δεν υπάρχει διάταξη διεθνούς δικαίου που να επιτρέπει πτήση πάνω από το ίδιο το έδαφος. Δεν μιλάω για τη θάλασσα».
Τσαβούσογλου: «Αναφέρεστε σε αυτά που σας βολεύουν αλλά δεν αναφέρεστε σε όσα προβλέπει η Συνθήκη της Λωζάννης για την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών».
Δένδιας: «Γιατί υπάρχει στρατός στα νησιά; Υπάρχει γιατί απειλούνται από κάποιον. Μπορεί κανείς να πει ότι δεν υπάρχει απειλή ή ότι δεν υπάρχει αποβατική δύναμη απέναντι από τα νησιά;».
Τσαβούσογλου: «Η αμοιβαία κατανόηση σημαίνει να μπορώ να μπω και στα παπούτσια του άλλου. Εμείς όμως δεν θα μπορέσουμε να συνεχίσουμε τον διάλογο αν προχωρήσουμε έτσι».
Δένδιας: «Το casus belli αποτελεί στάση που αντίκειται και δεν συνάδει με σχέσεις καλής γειτονίας. Η Τουρκία συνεχίζει να μην αποδέχεται τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το τουρκολιβυκό μνημόνιο που έχει καταδικαστεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο».
• Προσφυγικό
Τσαβούσογλου: «Ως προς την παράτυπη μετανάστευση η μεταξύ μας συνεργασία να γίνει με αντίληψη συνεργασίας».
Δένδιας: «Εγινε απόπειρα εργαλειοποίησης του μεταναστευτικού στον Εβρο».
• Πενταμερής/Κυπριακό
Τσαβούσογλου: «Ολες οι συμμετέχουσες πλευρές να λάβουν μέρος με τον πλέον θετικό τρόπο».
Δένδιας: «Το πλαίσιο λύσης είναι η διζωνική – δικοινοτική ομοσπονδία».
Και τώρα τι;
Το ερώτημα, πλέον, που πλανάται μετά τη στιβαρή στάση του κ. Δένδια στην Άγκυρα είναι το εξής: «και τώρα τι;»
Δένδιας και Τσαβούσογλου συμφώνησαν να συναντηθούν εκ νέου σε ένα μήνα καθώς και να προετοιμάσουν συνάντηση Μητσοτάκη- Ερντογάν. Ωστόσο δεν αποκλείεται μετά το χθεσινό οn air «θερμό επεισόδιο» ο διάλογος των δύο χωρών να πάει πίσω.
Στην Αθήνα είναι σαφές ότι ο τουρκικός εκνευρισμός θα εκδηλωθεί με κάποιον τρόπο, αν και είναι ασαφές πώς.
Η ένταση και το εύρος αυτής της τουρκικής απάντησης, δε, θα δώσει και ένα στίγμα, κατά πόσο μπαίνουμε σε μια νέα φάση έντασης ή αν το «δημόσιο ξεκαθάρισμα» του κ. Δένδια με τον κ. Τσαβούσογλου θα είναι εφαλτήριο για μια πιο «ειλικρινή» προσέγγιση τις επόμενες εβδομάδες, με το βλέμμα και στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, στο τέλος Ιουνίου.
Σχολιάζοντας σχετικά ο Κώστας Υφαντής, αναπληρωτής καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, υποστήριξε πως «σήμερα υπάρχει μούδιασμα στην πλευρά της Άγκυρας. Αλλά επειδή η συγκυρία είναι τέτοια που θα αναγκάσει την Άγκυρα να σκεφτεί πριν διαρρήξει τις σχέσεις της με την Ελλάδα, νομίζω ότι όλα θα ξεκαθαρίσουν όταν και αν οριστούν οι ημερομηνίες για την επίσκεψη Τσαβούσογλου στην Αθήνα. Αν αυτό συμβεί, τότε θα υπάρξει και ο επόμενος γύρος των διερευνητικών επαφών».
