Οι πληροφορίες περί συγκέντρωσης απέραντου αριθμού προσφύγων στα παράλια της Μικράς Ασίας, οι υπερπτήσεις τουρκικών αεροσκαφών, η έκδοση NAVTEX για σεισμικές έρευνες του «Ορούτς Ρέις» μέχρι τον Ιούνιο και μια σειρά από κινήσεις στη γραμμή της «ήπιας πρόκλησης» έχουν κινητοποιήσει την ελληνική πλευρά.
Η Τουρκία απέτυχε να προωθήσει την ατζέντα της στον Εβρο χάρη στην έγκαιρη και ομόθυμη απόφαση της Ελλάδας να κλείσει τα σύνορα. Με πληγωμένο το γόητρό του, κι έχοντας μείζονα προβλήματα στο μέτωπο της Λιβύης αλλά και στην οικονομία, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επιδιώκει να διατηρήσει την ένταση στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.
Ούτε καν οι ανατροπές που φέρνει η πανδημία του κορωνοϊού φαίνεται να τον εξαναγκάζουν σε υποχώρηση από τη γραμμή της επικίνδυνης πρόκλησης. Η «εξαγωγή» των μείζονων προβλημάτων στο εσωτερικό της Τουρκίας, μέσω της αναζωπύρωσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων, είναι γνωστή τακτική της τουρκικής διπλωματίας.
Το ερώτημα που τίθεται είναι αν η Αγκυρα θα αποτολμήσει ένα θερμό επεισόδιο μετά την υποχώρηση του κορωνοϊού ή απλά εργαλειοποιεί τον «μπαμπούλα» της ρήξης με την Ελλάδα προκειμένου να αντιμετωπίσει τα αδιέξοδά της η κυβέρνηση. Διπλωματικοί παράγοντες στην Αθήνα συνιστούν ψυχραιμία, αλλά κι εγρήγορση. Οχι μόνο τις ημέρες του Πάσχα αλλά και όλο το υπόλοιπο χρονικό διάστημα στο οποίο ο Ερντογάν θα βρίσκεται με πολλά ανοικτά μέτωπα. «Αυτή την περίοδο η Τουρκία αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις. Από τις αδιέξοδες πολεμικές επιχειρήσεις σε Συρία και Λιβύη, μέχρι το φιάσκο του κορωνοϊού και κυρίως την κακή κατάσταση στην οποία βρίσκεται η οικονομία της», τονίζουν έλληνες διπλωμάτες.
Ωστόσο, είναι φανερό ότι η Αγκυρα δεν θέλει να απεμπολήσει τον ρόλο του ισχυρού παίκτη στη γεωπολιτική σκακιέρα της περιοχής. Είτε υπενθυμίζοντας ότι κρατά το χαρτί του Μεταναστευτικού και απειλεί να πλημμυρίσει την Ευρώπη με πρόσφυγες και μετανάστες, είτε επαναφέροντας στα κυπριακά χωρικά ύδατα το «Ορούτς Ρέις», στέλνοντας μήνυμα ότι δεν εγκαταλείπει τον σχεδιασμό της στην Ανατολική Μεσόγειο και στα χρυσοφόρα κοιτάσματα. Παρά το γεγονός ότι, όπως επισημαίνουν ειδικοί, «δείχνει να έχει σπάσει τα μούτρα της σε ό,τι αφορά την εύρεση κοιτασμάτων φυσικού αερίου», τα γεωτρύπανα και τα ερευνητικά πλοία παίζουν και τον ρόλο του διπλωματικού πολιορκητικού κλοιού. Η πολεμική που δέχεται η κυβέρνηση Ερντογάν, τόσο για τις αποφάσεις που πήρε για τον κορωνοϊό όσο και για την ολοένα εντεινόμενη οικονομική κρίση, φαίνεται να επισπεύδει τους σχεδιασμούς της Αγκυρας. Θα παίξει δηλαδή το ίδιο παιχνίδι που παίζει κάθε φορά, την εξαγωγή των προβλημάτων της και τον αποπροσανατολισμό της κοινής γνώμης.
Τον τελευταίο καιρό, κι εν μέσω της πανδημίας η Τουρκία έριξε τα χαρτιά της στο τραπέζι. Ο πρώτος «άσος» αφορούσε τη συγκέντρωση προσφύγων και μεταναστών στα παράλια της Μικράς Ασίας. Μετά την αποτυχία της «υβριδικής εισβολής» στον Εβρο, η Αγκυρα θεωρεί ευκολότερα τα παιχνίδια από τα θαλάσσια σύνορα.
Απειλεί με μετανάστες
Οι φήμες για προσπάθεια προώθησης προς την Ελλάδα ακόμη και αρρώστων με Covid-19 ερευνώνται από την ελληνική πλευρά. Το ερώτημα είναι μέχρι πού θα τραβούσε το σχοινί η Αγκυρα ρίχνοντας πλοία με μετανάστες στα νησιά του Αιγαίου και προκαλώντας ναυάγια με στόχο την έρευνα και διάσωση σε «γκρίζες» κατ’ αυτήν θαλάσσιες ζώνες.
Ο υπουργός Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σόιλου απείλησε πρόσφατα: «Οταν η επιδημία κορώνας τελειώσει, δεν θα εμποδίσουμε τους μετανάστες να επιστρέψουν στα τουρκοελληνικά σύνορα». Δημοσιεύματα ξένων μέσων κάνουν λόγο για προώθηση μεταναστών από το εσωτερικό της Τουρκίας προς τα παράλια με την υπόσχεση ότι θα βοηθηθούν να περάσουν στην Ελλάδα. Δεν θα απέκλειε κανείς, λοιπόν, ακόμη και με την πανδημία σε εξέλιξη, η Τουρκία να πιέζει για περισσότερα χρήματα βάζοντας μπροστά χιλιάδες μετανάστες. Επίσης δεν περνά απαρατήρητη η έντονη παρουσία πολεμικών πλοίων νότια της Κρήτης, αλλά και τα σενάρια για μεταφορά πολεμικού εξοπλισμού στη Λιβύη. Και τέλος, η εμμονή της Τουρκίας να καταθέτει στον ΟΗΕ τις συντεταγμένες της συμφωνίας με τη Λιβύη, δείχνει ότι δεν πρόκειται να εγκαταλείψει τις απαιτήσεις της.
Τι κάνει η Αθήνα
Κάθε φορά, πάντως, που η τουρκική προκλητικότητα αναζωπυρώνεται, στην Αθήνα αναρωτιούνται αν υπάρχει πρόθεση για τη δημιουργία πολεμικών εντάσεων. Το σίγουρο είναι ότι το Πεντάγωνο βρίσκεται πάντα σε εγρήγορση, ειδικά τις ημέρες αυτές, για το ενδεχόμενο μιας εντυπωσιακής κίνησης της Αγκυρας με μαζική εισροή μεταναστών από τους θαλάσσιους διαύλους.
Μιλώντας τα «ΝΕΑ» με τον πρώην υπουργό Αμυνας και πρώην αρχηγό ΓΕΕΘΑ, Ευάγγελο Αποστολάκη, διακρίνουμε τη νηφαλιότητα που υπάρχει στους γνωρίζοντες τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. «Πρέπει να σταματήσουμε να κινούμαστε με βάση τα μηνύματα που στέλνει η Τουρκία. Δεν πρέπει να χορεύουμε στον ρυθμό της. Ασφαλώς και πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση, γιατί ο Ερντογάν βρίσκεται σε πολλαπλά αδιέξοδα, ωστόσο προέχει η εθνική στρατηγική, η σφαιρική αντιμετώπιση κάθε περιστατικού. Η Τουρκία δεν πρόκειται να αλλάξει, όμως, δεν πρέπει να ζούμε διαρκώς με την απειλή του θερμού επεισοδίου».
Ο Ευάγγελος Αποστολάκης εκτιμά ότι οι τουρκικές προκλήσεις και η τρομολαγνική διακίνηση σε καθετί που λέει η Αγκυρα, έχουν μια δόση προπαγάνδας. Υποστηρίζει πάντως ότι ένα θερμό επεισόδιο δύσκολα θα συμβεί, αλλά κανείς δεν μπορεί να το αποκλείσει: «Δεν θα προκαλέσει θερμό επεισόδιο ο Ερντογάν εφόσον κάνει τη δουλειά του με εκβιασμούς, συμμαχίες και με την απουσία κάποιου που θα του τραβήξει τα γκέμια. Αλλωστε, στην Αγκυρα μετρούν αν ένα τέτοιο επεισόδιο θα τους προσδώσει υπεραξία».
Ο πρώην υπουργός συμφωνεί με τη διαχείριση της κυβέρνησης των περιστατικών στον Εβρο τονίζοντας: «Τον τσουρούφλισε η υπόθεση αυτή. Κάποιοι μάλιστα συνδέουν την παραίτηση του υπουργού Εσωτερικών και με αυτό το φιάσκο, όχι μόνο με τον κορωνοϊό. Ενδεχομένως να επιχειρήσει κάποια στιγμή να το ξανακάνει κι εμείς οφείλουμε να είμαστε σωστά οργανωμένοι. Σε κάθε περίπτωση τα κλειστά σύνορα στον Εβρο κοστίζουν στην Ελλάδα, τόσο σε χρήμα όσο και σε αντοχή των κατοίκων της περιοχής».
Ανεξαρτήτως των κινήσεων της γείτονος, πάντως, στην ελληνική πλευρά τονίζουν σε όλους τους τόνους την ετοιμότητα να αντιμετωπίσουν οποιοδήποτε επεισόδιο στον Εβρο ή στο Αιγαίο. Και προσβλέπουν σε στήριξη από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, αν και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ πρόσφατα τήρησε στάση ίσων αποστάσεων ζητώντας και από Ελλάδα και από Τουρκία να απέχουν από προκλητικές ενέργειες εν μέσω πανδημίας.
Αυτό ίσως που προβληματίζει αυτή την ώρα είναι ότι μάλλον παγώνουν τα σχέδια για εξοπλιστικό πακέτο που θα ενίσχυε τις ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις. Η κρίση του κορωνοϊού φέρνει διψήφια ύφεση στην οικονομία, γεγονός που καθιστά μάλλον αδύνατη τη διάθεση δισεκατομμυρίων για… κανόνια όταν ο ελληνικός λαός θα έχει ανάγκη από βούτυρο.
